ตอบคำถามคาใจ วิ่ง เดิน ยกของบ่อย เสี่ยง เข่าเสื่อม จริงหรือไม่?

หลายคนที่ออกกำลังกายเป็นประจำ หรือมีงานที่ต้องยกของหนัก เดินเยอะ วิ่งบ่อย มักจะได้ยินคำเตือนว่า “ระวังเข่าเสื่อมนะ!” จนเกิดคำถามขึ้นมาว่า จริงหรือเปล่า? การใช้ชีวิตแบบนี้มันทำให้เสี่ยงเข่าเสื่อมมากขึ้นจริงไหม? หรือเป็นแค่ความเชื่อที่ฟังต่อ ๆ กันมา วันนี้เราจะพามาหาคำตอบแบบเข้าใจง่าย พร้อมวิธีดูแลข้อเข่าให้แข็งแรงไปได้นานๆ กันค่ะ

เข่าเสื่อม คืออะไร?
ก่อนอื่น มารู้จักโรคเข่าเสื่อมกันก่อนดีกว่า โรคเข่าเสื่อม (Osteoarthritis of the Knee) คือภาวะที่กระดูกอ่อนบริเวณข้อเข่าเสื่อมสภาพลง ทำให้กระดูกบริเวณนั้นเสียดสีกันโดยตรง เกิดอาการปวด บวม ตึง หรือมีเสียงดังกรอบแกรบเมื่อขยับเข่า ในรายที่เป็นมากอาจเดินลำบาก หรือข้อติดจนขยับไม่ได้ โดยมากมักพบในผู้สูงอายุ แต่ปัจจุบันคนวัยทำงานก็เริ่มมีแนวโน้มเป็นมากขึ้น เพราะพฤติกรรมในชีวิตประจำวันที่กระทบต่อข้อเข่าโดยไม่รู้ตัว

วิ่ง เดิน ยกของบ่อย = เสี่ยงเข่าเสื่อม จริงไหม?
คำตอบคือ “ขึ้นอยู่กับพฤติกรรมการใช้งานข้อเข่าของคุณค่ะ หากทำอย่างถูกวิธี และมีการเตรียมพร้อมร่างกาย
เช่น ใส่รองเท้าที่เหมาะสม ออกกำลังกายอย่างค่อยเป็นค่อยไป และไม่ฝืนร่างกายเกินไป การวิ่ง เดิน หรือยกของบ่อย ไม่ได้เพิ่มความเสี่ยงเข่าเสื่อมโดยตรง แถมยังช่วยเสริมความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อรอบข้อเข่าอีกด้วย
แต่หากทำผิดท่า ผิดวิธี หรือใช้เข่าหนักเกินไป
เช่น วิ่งบนพื้นแข็งบ่อย ๆ ใส่รองเท้าที่รับแรงกระแทกไม่ดี ยกของหนักโดยไม่งอเข่า หรือมีน้ำหนักตัวมาก สิ่งเหล่านี้อาจทำให้ข้อเข่าถูกใช้งานเกินขีดจำกัด จนเสื่อมสภาพเร็วขึ้นได้

สัญญาณเตือนที่ไม่ควรมองข้าม
• ปวดเข่าขณะเดินขึ้น-ลงบันได
• มีเสียงดังในข้อเข่าเวลาขยับ
• เข่าบวม หรือตึง เคลื่อนไหวไม่คล่อง
• รู้สึกเข่าไม่มั่นคง เดินแล้วทรุดบ่อย
หากมีอาการเหล่านี้ แนะนำให้พบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียดครับ

วิธีดูแลข้อเข่าให้ห่างไกลเข่าเสื่อม
• ควบคุมน้ำหนัก: น้ำหนักตัวมากขึ้นเท่าไหร่ ข้อเข่ายิ่งรับภาระหนักเท่านั้น
• ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม: เช่น ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน หรือโยคะ ช่วยลดแรงกระแทกได้
• เลือกรองเท้าที่ดี: โดยเฉพาะคนที่เดินหรือวิ่งบ่อย ควรเลือกแบบที่รองรับแรงกระแทก
• ยกของให้ถูกท่า: งอเข่าแทนการโน้มหลังตรง ๆ เพื่อถนอมข้อเข่า
• พักผ่อนให้เพียงพอ: เพราะการพักฟื้นช่วยซ่อมแซมกล้ามเนื้อและข้อเข่าให้ฟื้นตัว

การวิ่ง เดิน หรือยกของบ่อย ไม่ได้ทำให้เข่าเสื่อมเสมอไป หากทำอย่างถูกต้องและดูแลข้อเข่าอย่างเหมาะสม แต่หากละเลยวิธีใช้งานที่ถูกต้อง หรือฝืนร่างกายมากเกินไป ก็อาจเพิ่มความเสี่ยงได้เช่นกัน ข้อเข่ามีแค่คู่เดียว ดูแลให้ดีวันนี้ เพื่อสุขภาพที่ดีในวันข้างหน้า ผู้อ่านท่านใดที่มีความสนใจอยากเข้ารับการรักษาอาการเข่าเสื่อม สามารถสอบถามหรือปรึกษาเพิ่มเติมได้ที่ Rehab Care Clinic คลินิกเฉพาะทางด้านกายภาพบำบัดที่ดูแลคุณอย่างใส่ใจ เพราะเราอยากให้คุณหายขาดจากอาการปวดเข่า พร้อมติดตามผลการรักษาอย่างใส่ใจค่ะ